Cemal Süreya

Türkiye’nin kuzeydoğusunda, ülkenin en yüksek il merkezi olan Kars, en çok heykele sahip şehri ve ülkenin en soğuk illeri arasındandır. Karlı kaplı dağlarıyla kış turizminin merkezi olarak bilinen il Türkiye’nin önemli kış turizm merkezlerinden olan Sarıkamış kayak merkezini bünyesinde bulundurur. Ayrıca şehir tarihindeki en eski yerleşim yerlerinden de biridir. Kars’ ta dünya üzerindeki en eski kültürlerin izlerini görmek mümkündür.

Alt Paelolitik döneme ait izler bulunan şehir Urartuların, Perslerin, Arapların, Selçukluların, Osmanlının, Rusların, İngilizlerin, Ermenilerin etkisi altında kalarak çok kültürü bir şehir haline gelmiştir. Günümüzde Azerilerin, Kürtlerin, Terekemelerin, Türkmenlerin yaşadığı şehirde farklı dinlere ait ibadet yerleri, Ruslardan kalma ve günümüzde korumaya alınmış taş eveler, eski antik kent ve yer altı şehri, heykeller ve daha fazlasını göreceksiniz. Rus, Ermeni ve Osmanlı mimarilerinin izlerini taşıyan bu kentte çeşitli etnik dokular, kültür ve coğrafya ile harmanlanmıştır. 

Kars tarihine kuşkusuz en büyük etkiyi “Molokanlar” yapmıştır. Molokanlar Rus Ortodokslardan kopan Ruhani Hristiyanlar olarak bilinir. Bu grubun tanrı ile insan arasına kimsenin girmeyeceğini öne süren kilise karşıtı bir düşünceleri vardır. Bu nedenle Rusya’dan Kafkaslara ve Kars çevresine sürülmüşlerdir. Sürüldükleri topraklarda kalıcı izler bırakan bu insanlar, en değerli miraslarını yani, peynirciliği yerli halka öğretmiştir. Molokanların izlerini şehrin birçok yerinde görmek mümkün.

Kültürümüze ait en güzel geleneklerden olan aşık geleneği Kars’ ın yüzyıllardır koruduğu ve yaşattığı bir gelenek. Kars Aşıklar Otağı ve Müzik Evine giderek hikayelere, müziklere, atışmalara ortak olabilirsiniz.

Ne zaman gidilir?

Son yılların en popüler tatil rotalarından olan Kars, her mevsim farklı renkte ve güzellikte. En çok kış mevsiminde, kış tatili yapmak isteyenlerin tercihi oluyor. Bunda Doğu Express’i ile yapılan tren yolculuğunun büyük katkısı var. Fakat istediğiniz mevsimde gidebilir, aynı güzellikleri yaşayabilirsiniz.

Kars için karayolu, demiryolu ve havayolu kullanabilirsiniz. En çok tercih edilen yol ise, tarihi Ankara garından kalkan “Doğu Express’i” treni.  Sizi 24 saat süren, yataklı odalarınızdan, gün doğumuyla başlayan Anadolu’nun eşsiz köyleri, doğası ve manzaralarıyla nefes kesen bir seyir yolculuğuna çıkarıyor. Tren rotası ise; Ankara – Kayseri – Sivas – Erzincan – Erzurum – Kars Dönüş yolculuğunda ise tercih havayolu oluyor.

Öneri! Trenle yapılacak yolculuğun güzelliği, bir anlamda kendi içinize yaptığınız yolculuktur. Kendinize bu özel fırsat tanıyın, gündelik hayatın stresinden uzakta bambaşka diyarlardan geçerek özünüze ulaşın. O yüzden yaşadığınız şehrin ve hayatın yükünü bırakın ve kendinizin yolculuğuna çıkın. Yani bir yanınızı evde bırakın. Keşfetmediğiniz yanınızla yola çıkın..

Şüphesiz ilk akla gelen yemek Kars Kazıdır. Yaz aylarında otlatılıp yaylalarda çeşit çeşit otlar ile beslenen kazlar, yaz sonunda köye indirilir ve tahıllarla beslenirler. İlk kar fırtınasında kesilip tuzlanıp 10 gün kadar kar altında yatırılan Kars kazlarından dolma, fırında bulgurlu kaz eti, tandırda kaz eti, kaz eti haşlaması, kaz suyundan kaz etli pilav gibi yemekler yapılır. Ayrıca açık havada ayazda güneş ve rüzgar görecek şekilde asılıp 30 - 60 gün arasında kurutulur ve kaz kurusu denen kaz pastırması yapılır.

Gravyer, Kars’ ta sadece peynir olarak değil, yüzyıllar süren bir ata yadigarı olarak görülüyor. Geleneksel yöntemlerle yapılan Kars gravyeri çok özel bir peynir. Yapım aşamaları bir hayli emek gerektiriyor. Şehrin her yerinde farklı markalarla sunulan bu peynirleri tadabilir, kendinize ve sevdiklerinize alabilirsiniz.

Şehre özgü diğer yemekler ise; emaye kupalarda fırınlanan, yöresel otların eklendiği, etli sebzeli Piti. Evelik aşı çorbası, umaç çorbası, kete, katmer, elma dolması, hörre çorbası, Kars böreği, ekmek aşı, haşıl, hangeldir. Zengin ve kendine özgü yemekleri vardır. Şehrin çoğu yerinde bu özel yemekleri bulabilirsiniz. Ayrıca Kars kaşarı kadar ünlü bir diğer ürün ise Kars balıdır.

Kars kalesi içinde büyük bir otağı var. Semaver çayı yapılıyor ve yanına, Simişka denilen uzun siyah çok lezzetli çekirdeklerden ikram ediliyor. Buraya gidebilir, yöresel müzikler eşliğinde çayınızı içebilir, çekirdeğinizi çıtlatıp, sıcacık sobanın kenarında bu soğuk ve eşsiz Anadolu şehrini izleyip, yolculuğunuzun tadını çıkartabilirsiniz.